هر فرد و یا افراد حقوق می توانند که به طور آزادانه از میان وکلای دادگستری، وکیل دادگستری خود را انتخاب نمایند و رابطه بین وکیل و موکل با تنظیم و امضای وکالتنامه و مشخص کردن حق الزحمه وکیل شروع می گردد. وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از طرف شخص دیگری – حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. وکیل در موضع دفاع، از تامینات شغل قضا برخوردار است و شخصاً امکان مبادرت به تجارت ندارد چون خلاف شان اوست. حرفه وکالت از آثار مترتبه بر تجارت، پیروی نمی‌کند و بدین جهت، وکالت را نمی‌توان یک کسب و کار تلقی کرد. موید این حقیقت قانونی، سیاستهای کلی نظام در امور قضایی است که وکالت را در زیرمجموعه امور قضایی آورده است و در قانون اساسی نیز در فصل سوم یعنی فصل حقوق ملت ذکر شده‌است و از اصل چهل و چهار مستثنی است.
به کار بردن چنین اصطلاحاتی از منظر حرفه ای و به لحاظ حقوقی نادرست است و سبب می شود که افراد در انتخاب وکیل دادگستری دچار اشتباه شوند . البته در ایران و عموم کشورها تصدی شغل وکالت دادگستری علاوه بر لزوم دارا بودن تحصیلات مرتبط دانشگاهی، مستلزم اخذ مجوزهای لازم و گذرانیدن دوره‌های کارآموزی در کانون‌های وکلا است. وکالت یک نوع عقد از عقود است که بین موکل و وکیل، بسته می‌شود و به جای موکل، کار مورد وکالت را انجام می‌دهد مثلاً زید به عمر وکالت می‌دهد به این که زمینی برای او بخرد، زید موکل است و عمر وکیل. این عمر به نیابت از زید کار را انجام می‌دهد؛ و موکل محدوده‌ای را که برای عمر مشخص کرده، وکیل حق تجاوز و تعدی از آن را ندارد. مثلاً موکل گفته این خانه مرا بفروش به دویست تومان عمر حق ندارد به کمتر از دویست تومان بفروشد.
- نکته ۵ـ اگر لازم است اصل اسناد خود را نزد وکیل به امانت بگذارید حتماً باید از وی رسید دقیق دریافت کنید تا بعدها باعث اختلاف نشود.
- وکالت یک عقد جایز است که در چارچوب مقررات قانون مدنی منعقد می‌شود و طرفین آن وکیل و موکل نامیده می‌شوند.
- البته صحت این قرارداد مطلق نیست و هریک از وکیل و موکل باید دارای شرایط قانونی باشند .
- بسیاری از امور حساس همانند نقل و انتقال اموال غیر روایت شده تنها با داشتن وکالتنامه رسمی شدنی است و با وکالتنامه غیررسمی و عادی امکان‌پذیر نمی‌باشد.
- وکالت وکیل می بایست درنظردادگاه محرز باشد.درحقیقت،چون علی الاصول تمام اقدامات واعمال وکیل نسبت به موکل،درحدود وکالت نامه،موثروازنظردادگاه نیزبه منزله ی اقدامات واعمال موکل است،وکالت وکیل باید اثبات شود.
- در حال حاضر تعداد زیادی از قضات بازنشسته و اعضای هیئت علمی دانشگاههای سراسری که سابقه زیادی در ذمه وکالت دارند با تهران وکیل همکاری می نمایند.
در این صورت دفتر کل دادگستری موظف است که تقاضانامه را به انضمام مستندات و مدارکی که ذیلاً اشاره می شود، در اسرع وقت به دبیرخانه ی معاضدت قضایی ارسال دارند. پاسخ این سؤال منفی است، زیرا تمبر مالیاتی که وکیل باید به وکالتنامه الصاق و ابطال نماید، تابع حق الوکاله ای است که دریافت می کند. درصورتی که وکیل وکالت را تبرعی پذیرفته باشد به منزله ی آن است که حق الوکاله ای دریافت نکرده است تا براساس آن تمبر مالیاتی الصاق و ابطال نماید.
اتفاقی[ویرایش]
سخن ما در این نوشته بررسی سند رسمی است و نیاز داریم که نخست تعریف سند رسمی را بیان کنیم و سپس ارزش آن را یادآوری نموده و سپس ویژگیهای سند رسمی و برتریهای آن در سنجش با سند عادی گفته شود. «قضاوت یا داوری کاری است که فرد یا افرادی درباره اختلافات افراد انجام می دهند تا بتوانند اختلافات آنها را حل و فصل کنند». نکته ۵ـ اگر لازم است اصل اسناد خود را نزد وکیل به امانت بگذارید حتماً باید از وی رسید دقیق دریافت کنید تا بعدها باعث اختلاف نشود. 11- وكيل دادگستری نمی تواند همزمان، وكالت شخصی را كه طرف دعوی موكل اوست به عهده بگيرد و بايد صلاح و غبطه موكل خود را رعايت كند. 9- در صورت عزل وكيل موکل می بایست تمام حق الوكاله را به وی پرداخت نماید مگر طرفين توافق ديگری در اين خصوص داشته باشند. 5- پرداخت هزينه های پرونده «به جز علی الحساب ماليات حق الوكاله و سهم صندوق حمايت وكلا» همانند هزينه های دادرسی،كارشناسی، آگهی، تايپ، كپی، و اوراق استفاده شده به عهده موكل است كه بايد با اعلام وكيل پرداخت شود.
اهمال،قصور و تقصیر وکلا درانجام وظایف وکالتی
به باور من وکالت در دادگستری از برجستهترین خدمات اجتماعی است و اساس و بنیان ساختار کنونی آن در باختر زمین شکل گرفته است. 12- وكلا به طور معمول با موكلين خود در دفتر كار خود ديدار مي كنند مگر آن كه ناتواني موكل يا انجام امر ديگري موجب ديدار با موكل در محل ديگري مطابق شان وكيل شود. 10- مراتب استعفاي وكيل دادگستری به موكل و مرجع قضايي و اداري اعلام مي شود اما وكيل در اين حالت به نسبت امور كه انجام داده است حق الوكاله دريافت مي كند. 7- به وكلاي دادگستري تاكيد شده است كه پيش از آغاز هر اقدامي و پس از انعقاد قرارداد وكالت و تنظيم وكالتنامه ، درباره گفت و گو با طرف دعوي و امكان حل و فصل اختلاف يا طرح ادعا خارج از مراجع قضايي اقدام و بررسي شود. 5- پرداخت هزينه هاي پرونده (به جز علي الحساب ماليات حق الوكاله و سهم صندوق حمايت وكلا) همانند هزينه های دادرسي،كارشناسي، آگهي، تايپ، كپي، تماس تلفني و اوراق استفاده شده به عهده موكل است كه بايد با اعلام وكيل پرداخت شود.
پرونده‌های وکیل دادگستری شامل چه موضوعاتی است؟
برای آشنا شدن با مقرراتی که وکلا باید در رابطه با مراجعین و موکلین خود رعایت کنند می توان به مطالعه قوانین و مقررات مربوط به وکالت که در مجموعه قوانین حقوقی درج شده مراجعه کرد، مضافاً این که خلاصه ای از موارد مهم این قانون ها در پشت برگه وکالتنامه چاپی و کلا ًدرج شده است که موکل می تواند آن را در فرصت کافی از وکیلش گرفته و بررسی دقیق نماید. تنها تفاوت همان است که در بخش پیش گفتیم یعنی در مرجع صادر کننده پرونده وکالت. اگر بخواهیم درباره پیشنیه امور قضایی صحبت داشته باشیم می توانیم بگوییم در قرن ها پیش در یونان و رم باستان امور قضایی به اشخاصی سپرده می شد تا به جای دیگران مشکل قضایی مورد نظر را حل کنند. بدیهی است که در زمان های قدیم افراد اطلاعات آنچنانی در حوزه حقوق و امور قضایی نداشتند و باعث می شد که حقوق افراد زیادی پایمال شود. به همین دلیل در قرون متمادی جایگاه اشخاص خاص که برای دفاع از موکلان خود و احقاق حق تلاش می کردند در جامعه و نظام های قضایی مختلف تثبیت شد و کم کم شغل وکالت در بین مردم جایگاه خود را پیدا کرد.